Linux op de Chromebook

Linux inschakelen

Dit doe je één keer.

1. 🔍 Linux.

2. Klik op Linux naast het tandwieltje (instellingen).

3. Klik op Aanzetten om Linux op de Chromebook te installeren.  

Je ziet nu dit scherm.

1. Klik op Volgende om de  Linux-ontwikkelomgeving in te stellen.

2. Maak een gebruikersnaam aan

3. Verander desgewenst de aan Linux toegewezen opslagruimte.  

4. Klik op installeren om Linux op de Chromebook te zetten.

5. Je krijgt nu de melding dat dit proces enkele minuten kan duren.

6. Er verschijnt een groeiende blauwe balk.

1. Als Linux geïnstalleerd is, verschijnt er een venster, de Terminal,  met daarin in het groen de opdrachtregel, de prompt.

2. Je bent nu klaar voor Linux.

3. Als je de prompt niet ziet, klik dan op de regel penguin.

Linux-Instellingen

Nu Linux op de Chromebook staat, kun je allerlei zaken instellen.

🔍 Linux. Je ziet dan het instellingenscherm.

Als je van plan bent om Windows binnen de Linux-omgeving te gebruiken, is het slim om de schijfgrootte op 15 GB te zetten. 

Je kunt hier Linux ook weer van de Chromebook verwijderen.

Back-up en herstel

Het kan heel handig zijn van om jouw Linux-omgeving een back-up te maken voordat je ergens mee gaat experimenteren.

Zo kun je later naar een bepaalde situatie teruggaan.

Dit is ook handig als je een Powerwash wilt gaan doen: je hoeft dan niet de Linux-omgeving opnieuw in te richten: na de Powerwash zet je de back-up weer terug.

Een back-up maken

1. Ga naar 🔍  back-up en herstel voor Linux.

2. Klik op Back-up.

3. Geef aan waar het back-up-bestand moet komen te staan.

4. Maak de back-up. Dat kan een aantal minuten duren.

5. Na afloop is het slim om een kopie op de Google Drive te zetten: dan heb je de back-up ook na een powerwash ter beschikking.

Herstellen

1. Verwijder Linux.

2. Zet Linux weer aan.

3. Je hebt nu een schone Linux-omgeving

4. Open de app Bestanden.

5. Dubbelklik op het Linux back-up bestand.

6. Start het herstel. Ook dit kan een aantal minuten duren.

Herstellen op een andere Chromebook

Dit werkt. Zorg voor genoeg ruimte voor Linux (minimaal anderhalf keer de ruimte die je vóór de back-up gebruikte: het systeem lijkt dat nodig te hebben voor het herstelproces.

Software installeren

Er zijn drie manieren om Linux-software te installeren:

• vanaf een website (via een deb-bestand);

• met een commando in de terminal;

• binnen een grafische omgeving, bijvoorbeeld Gnome.

• met Flatpak.

Linux-kenners zullen waarschijnlijk een voorkeur hebben voor de terminal of de grafische omgeving.
Gelegenheidsgebruikers (zoals ik) vinden het installeren vanaf internet het makkelijkst.

Gelukkig ondersteunt chromeOS het installeren vanaf het internet:
download de deb-versie van de software en de rest gaat vanzelf.

Deb

Dit is de makkelijkste manier. Ik laat het hier zien met als voorbeeld de browser Sidekick↗, een op Chromium gebaseerde Linux-browser.

Tip: je kunt ook de Linux-versie van de Chrome-browser installeren. Je kunt dan met profielen werken (maar je hebt dan wel de beperkingen van Linux (microfoon, camera en usb-apparaten).

1. Ga naar de website.

2. Klik op de Downloadknop.

3. Klik op Linux (deb).

4. Je ziet rechts onderin dat Sidekick aan het downloaden is.

5. Als de download klaar is, klik je op het schermpje Download voltooid.

6. De bestanden-app opent. De download staat in de map. 

7. Dubbelklik op het gedownloade deb-bestand.

8. Er verschijnt een schermpje dat eerst bijna leeg is.
   Na een paar seconden verschijnt er informatie over het programma.

9. Klik op de knop Installeren.

10. Het scherm geeft nu weer dat de installatie gestart is.
    De knop Installeren verandert in OK.
    Druk op de knop OK.

11. Rechtsonderin verschijnt na enige tijd de melding dat installatie voltooid is.

12. Als je op Starten klikt, opent Linux het programma.
    Je kunt het ook via 🔍 Sidekick starten.

13. Het programma start nu.
    De snelkoppeling verschijnt op de plank. Je kunt hem daar vastzetten. 

AppImage

Linux op Chromebooks ondersteunt het AppImage-systeem. Zie appimage.org ↗.

Hiervoor moet je in de Terminal wel eerst Fuse installeren:

sudo apt install fuse

Zorg ervoor dat je een gedownload .AppImage bestand 'uitvoerbaar' maakt.

Dit kan op twee manieren.

1. In de terminal:

   1. chmod a+x programmanaam.AppImage

2. In een Linux-bestanden-app.

   1. Zoek het gedownloade bestand.,

   2. Rechtsklik op het bestand.

   3. Klik op [Eigenschappen].

   4. Zet onderin de knop [Uitvoerbaar als programma] aan.

Om het programma te starten zijn wer twee manieren:

1. Vanuit het Linux-bestandenprogramma:

   1. Dubbelklik op het bestand.

2. Vanuit de terminal:

   1. ./ programmanaam.AppImage

Snap

Snap is een nieuwe techniek waarmee je vanuit de Snap App Store↗ apps net zo makkelijk (in de Linux-omgeving) kunt installeren als extensies in Chrome. 

Onderstaande tekst is vertaald vanaf de site snapcraft.io:

Snaps zijn Linux-applicatiepakketten voor desktop, cloud en IoT (Internet of Things) die zelfstandig, eenvoudig te installeren, veilig, platform-onafhankelijk en vrij van afhankelijkheden zijn.

Ze worden automatisch bijgewerkt en draaien meestal in een afgeschermde en transactiegebaseerde omgeving.
Beveiliging en robuustheid zijn hun belangrijkste kenmerken, naast het feit dat ze eenvoudig te installeren, onderhouden en upgraden zijn.

Snaps helpen desktopgebruikers moeiteloos apps zoals Spotify of Slack te installeren en te gebruiken.

Ze helpen:

• systeembeheerders bij het draaien van servers zoals NextCloud,

• ontwikkelaars bij het verpakken en distribueren van hun werk naar de wereldwijde Snap Store,

• iedereen bij het bouwen en implementeren van IoT-apparaten met Ubuntu Core.

Uitleg over Snap vind je op deze pagina↗ (Engelstalig).

Voorwaarde: Snapd is op de Chromebook geïnstalleerd.

Snapd: de basisvoorziening

Om een Snap-app te installeren, heb je de Linux-app Snapd nodig.
Snapd staat niet standaard op een Chromebook.

Je installeert hem zo:

1. Open de Terminal.

2. Geef na elkaar deze opdrachten:

   1.  sudo apt update

   2. sudo apt install snapd

3. Bevestig de installatie.

4. Je kunt nu Snap-apps installeren en gebruiken.

Een Snap-app installeren

Je kunt nu vanuit de Snap App Store talloze apps installeren.

Dat kan meestal op twee manieren. Ik gebruik het liefst de terminal.

Een voorbeeld: Nextcloud client:

Nextcloud Client  is een Open Source tegenhanger van Google Workspace en Microsoft 365. 

• sudo snap install nextcloud-desktop-client

Na de installatie kun je de app starten via de allesknop

Flatpak

Linux op Chromebooks ondersteunt het Flatpak-systeem. Zie Flatpak↗ en flatpak.org↗en Flathub↗.

Hoe je Flatpak op een Chromebook installeert en activeert, lees je uitgebreid in dit artikel op Flathub↗.

Je kunt applicaties die flatpak gebruiken, vinden op Flathub.org↗ en op websites die hun applicatie op die manier aanbieden (bijvoorbeeld Musescore).

Linux-programma's installeren vanuit de terminal

Je moet de Linux-commando's kennen om iets te kunnen doen.
Een paar voorbeelden:

Firefox in Linux installeren:

sudo apt-get install firefox-esr

Opera in Linux installeren:

sudo apt-get install opera-browser

Brave in Linux installeren

sudo apt-get install brave-browser

Gimp in Linux installeren

sudo apt-get install gimp

Zodra het programma geïnstalleerd is, staat het icoontje ervan niet tussen de andere apps, maar komt het wel tevoorschijn als je het via 🔍 oproept.

Het installeren van een niet-deb-bestand dat je hebt gedownload

Uitleg

Het kan gebeuren dat je op een website komt waar je een Linux-programma kunt downloaden dat je niet vanuit de app Bestanden kunt installeren.

Probeer dan eens deze procedure te volgen.

Als voorbeeld gebruik ik het gratis programma Banktrans op de website banktrans.nl↗.

1. Klik op de Linux-versie om het programma te downloaden.

2. Als je de download vanuit het programma Bestanden probeert te openen, krijg je een foutmelding. Het lijkt alsof er een icoon in de Launcher staat, maar als je verder naar beneden gaat, zie je dat het ophalen van informatie mislukt is. De app blijkt niet geïnstalleerd.

3.  De reden hiervan is waarschijnlijk dat je geen uitvoeringsrechten (execution rights) op het bestand hebt.
   Deze rechten zijn nodig om het bestand te laten werken.

4. Start een Linux-bestanden-app. Als je die nog niet hebt geïnstalleerd, installeer dan bijvoorbeeld Gnome en daarbinnen de app Nautilus of Bestanden. Met een Linux-bestanden-app kun je rechten aanpassen.

Pas de rechten aan

1. Open de Linux-bestanden-app.
   Je ziet het gedownloade bestand staan.

2. Rechtsklik op het bestand en selecteer [Eigenschappen].

3. Klik op het tabblad [Rechten].

4. Klik het vakje [Uitvoeren toestaan] aan.

5. Sluit het venstertje.

Installeer het programma

1. Dubbelklik op het bestand.
   Je bent nu in het setup-scherm.

2. Klik op [Next].

3. Accepteer de voorgestelde locatie of pas hem aan.

4. Ga verder met [Next].

5. Selecteer de componenten die je wilt installeren. In dit geval is het de applicatie BankTrans.

6. Klik op [Next].

7. Klik op [Install] om het installeren te starten.

8. Na het installeren klik je op [Finish] om het proces te beëindigen.

De app is klaar voor gebruik

Klik op de Allesknop om de app te vinden.

KLlik op het icoontje en de app opent.

Gnome, een grafische schil van Linux, installeren

Voor normale mensen is het werken met de Terminal niet echt handig.
Je kunt beter in de grafische omgeving werken, zoiets als Windows.

Linux kent talloze van deze omgevingen. Ik geef hier het voorbeeld voor Gnome.

Open de Terminal en typ:
sudo apt-get install gnome-software gnome-packagekit

De Chromebook dual boot maken: chromeOS en (bijv.) Lubuntu

Je kunt van een Chromebook niet een 100% Linux-computer maken, maar met wat handgrepen kun je hem wel dual boot maken.

Ik heb dat met mijn Lenovo Yoga gedaan en het werkt prima.

Ik heb er voor mijzelf een handleiding↗ van gemaakt

LET OP: ik beheers deze materie niet. Ik heb het geprobeerd zonder precies te weten wat ik doe. Ik geef geen enkele garantie en je kunt me niet aanspreken als het bij jou fout loopt, waardoor je in het ergste geval de Chromebook niet meer kunt gebruiken.

Bij mij werkte het, en nu kan ik de Sidekick browser gebruiken zonder de ongemakken van het chromeOS-Linux.

Er zijn nog wel beperkingen: ik kan in Linux de interne microfoon niet aan de gang krijgen. De camera werkt wel.

USB-microfoons en -camera's werken ook.

Lees vooral de instructies op mrchromebox.tech↗. De link staat ook in de handleiding.